Op 4 april 2024 vond de derde Invitational van Het Groene Gesprek plaats, georganiseerd door het Landelijk Netwerk de Groene OK. Tijdens deze bijeenkomst deelden negen zorgprofessionals hun duurzame ideeën en plannen in een inspirerende Pecha Kucha-presentatie. Nu, enkele maanden later, is het tijd om terug te kijken op de voortgang van hun initiatieven. Vandaag spreken we met Myrthe Eussen over haar initiatief ‘CAREFREE’, een trans- en multidisciplinaire benadering voor de verduurzaming van de operatiekamer’ om te horen hoe het ermee staat.
Voor degenen die niet bij de Invitational Het Groene Gesprek konden zijn, kun je nog één keer uitleggen waar je initiatief over gaat?
Myrthe vertelt: “Ziekenhuizen zijn verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de uitstoot van broeikasgassen en de vervuiling van water door farmaceutische resten. Om de doelen van de Green Deal 3.0 te halen, is het cruciaal dat duurzaamheid wordt geïntegreerd in de klinische praktijk, met name in operatiekamers. Laparoscopische chirurgie draagt namelijk flink bij aan de totale milieu-impact van de zorg.”
Ze vervolgt: “Ons initiatief, het CAREFREE-project, is gebaseerd op de 10R’s van de circulaire economie, zoals refuse, reduce, reuse, en richt zich op het verduurzamen van de operatiekamers via een multidisciplinaire benadering. We combineren methoden uit de psychologie, ethiek, geneeskunde, duurzaamheidsonderzoek en gezondheidseconomie om het bewustzijn en de motivatie van zorgprofessionals te vergroten voor een duurzamere chirurgische praktijk. Specifiek richten we ons op laparoscopische cholecystectomieën (galblaasverwijdering) en werken we momenteel samen met elf Nederlandse ziekenhuizen. Het project is opgedeeld in werkpakketten die zich richten op de grootste vervuilers, zoals anesthesie, het gebruik van trocars, energieverbruik door luchtventilatie en medicijnresten in afvalwater. Uiteindelijk presenteren we klinische, economische en milieuvriendelijke richtlijnen, inclusief gedragsinterventies om groene besluitvorming te bevorderen.”
Hoe is er in het land gereageerd op jouw initiatief? Is er veel belangstelling?
“De reacties zijn overweldigend positief,” vertelt Myrthe. “Veel ziekenhuizen willen graag deelnemen, ook buiten de chirurgie waar we ons nu op richten. Hoewel het project specifiek is opgezet voor galblaasverwijdering binnen de algemene chirurgie, zien we dat ook andere medische disciplines veel interesse tonen. Dit geeft aan hoe groot de vraag en noodzaak is naar duurzamere oplossingen binnen de zorg.”
Hoe staat het nu met je initiatief? Zijn er nog ontwikkelingen geweest?
“Het CAREFREE-project verloopt voorspoedig, legt Myrthe uit. “Ons wetenschappelijke team is volledig op sterkte, en de eerste artikelen staan op het punt gepubliceerd te worden. We merken veel interesse, zowel nationaal als internationaal, wat ons aan het nadenken zet over de uitbreiding van het project naar ziekenhuizen buiten de huidige elf Nederlandse deelnemende instellingen.”
Wat is de grootste uitdaging om jouw initiatief landelijk breed te implementeren?
“De grootste uitdaging is de complexiteit van de samenwerking tussen verschillende afdelingen en disciplines binnen en tussen ziekenhuizen,” vertelt Myrthe. “Elk ziekenhuis heeft zijn eigen processen en structuren, wat het lastig maakt om een uniforme aanpak te hanteren. Duurzaamheid integreren in de klinische praktijk vraagt om nauwe samenwerking tussen diverse betrokkenen, zoals chirurgen, OK-management en sterilisatieafdelingen. Deze afstemming is niet altijd vanzelfsprekend, omdat elke groep eigen prioriteiten en werkmethoden heeft. Het creëren van draagvlak en een gemeenschappelijke visie op duurzaamheid binnen zo’n veelzijdig netwerk is een proces dat tijd en toewijding vergt.”
Wat zijn de volgende stappen voor de toekomst van dit project?
“We staan op het punt om de eerste wetenschappelijke publicaties uit te brengen, waarin we de kennislacunes rondom duurzaamheid in de zorg helder in kaart brengen. De grootste uitdaging voor de toekomst is deze nieuwe kennis om te zetten in tastbare, praktische veranderingen in de klinische praktijk. Dit vraagt om het ontwikkelen van richtlijnen die niet alleen wetenschappelijk onderbouwd zijn, maar ook eenvoudig toepasbaar in uiteenlopende medische settings. Daarnaast zullen we ons richten op gedragswetenschappelijk onderzoek om beter te begrijpen hoe we zorgprofessionals kunnen motiveren en ondersteunen bij het maken van duurzamere keuzes in hun dagelijks werk.”
Hoe kunnen geïnteresseerden bijdragen of helpen?
“We nodigen iedereen uit om ons project te volgen via onze LinkedIn-pagina. Daar delen we de nieuwste ontwikkelingen en publicaties van het CAREFREE-project. Door onze updates te volgen, blijf je op de hoogte van hoe wij bijdragen aan een duurzamere zorg.”
