Operatiekamers in Nederland hebben een aanzienlijke CO2 voetafdruk, wat bijdraagt aan een ongezonde leefomgeving. Dit staat haaks op hun doel om de gezondheid van patiënten te verbeteren. Op dinsdag 4 juni werd door het netwerk de landelijke rapportage Barometer Groene OK officieel overhandigd aan demissionair minister Pia Dijkstra (Medische Zorg).
Met als doel OK’s te verduurzamen, hebben het Leids Universitair Medisch Centrum, het Radboud UMC en de Radboud Universiteit in samenwerking met Gupta Strategists het initiatief genomen om de Barometer Groene OK ontwikkelen. De barometer betreft een project binnen het Landelijk Netwerk de Groene OK en wordt gesubsidieerd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Barometer Groene OK
De Barometer Groene OK biedt een wetenschappelijk onderbouwde oplossing om OK’s milieuvriendelijker te maken zonder de patiëntveiligheid in gevaar te brengen. Ziekenhuizen vullen een eenvoudige vragenlijst in over onderwerpen die invloed hebben op de CO2 voetafdruk, zoals energieverbruik, anesthesie, medicatie, afvalbeheer en logistiek. Op basis van de ingevulde vragenlijsten genereert de Barometer Groene OK een op maat gemaakt adviesrapport. Dit rapport toont niet alleen de duurzaamheidsscore van het ziekenhuis maar vergelijkt deze ook met andere ziekenhuizen in Nederland, wat verdere motivatie biedt om te verduurzamen.
Landelijk adviesrapport
Naast de individuele ziekenhuisrapporten is op basis van de uitkomsten van de pilot een landelijk adviesrapport opgesteld. Het rapport identificeert tien belangrijke acties die samen bijna driekwart van de CO2-uitstoot kunnen verminderen. De meest impactvolle maatregel is de overstap naar groene energie, goed voor een potentiële besparing van 18.000 ton CO2-equivalent, wat 35% van de totale besparing vertegenwoordigt. Andere belangrijke maatregelen zijn het stoppen van het gebruik van lachgas (ruim 6.000 ton CO2-equivalent) en de overgang naar herbruikbare, PFAS-vrije operatiejassen. Naast deze maatregelen zijn organisatorische verbeteringen cruciaal, bijvoorbeeld het opstellen van concrete doelstellingen en het betrekken van bestuurders en medewerkers van ondersteunende afdelingen.
Duurzaamheidsproblematiek
Tijdens de overhandiging werd met de minister en de aanwezige leden van het netwerk gesproken over de concrete aanbevelingen om de duurzaamheid van OK’s te bevorderen. “Ik ben het Landelijk Netwerk zeer erkentelijk voor dit rapport. Het is niet eenvoudig om alle neuzen dezelfde richting op te krijgen. Hun noeste arbeid heeft een rapport opgeleverd met concrete handvatten om OK’s in Nederland verder te verduurzamen”, aldus minister Dijkstra. Ook zijn er ideeën uitgewisseld over hoe de werkvloer en de overheid elkaar op dit onderwerp kunnen versterken. Voorzitter Frank Willem Jansen: “Juist in de samenwerking van de professional van de werkvloer en de overheid kunnen we het verduurzamen van de zorg inhoud geven. In dit geval is meten is weten.”
Voortrekkersrol
Het Landelijk Netwerk de Groene OK speelt een voortrekkersrol in de verduurzaming van de gezondheidszorg. Het netwerk werkt binnen verschillende thema’s aan concrete oplossingen, zoals het juiste gebruik van anesthesiedampen en medicijnresten, en het terugdringen van plastic afval en energiegebruik. Recent dit jaar publiceerde het netwerk een leidraad voor het toevoegen van duurzaamheidsparagrafen aan landelijke richtlijnen in de zorg. De lancering van de Groene Barometer is een belangrijke stap richting een duurzame toekomst in de gezondheidszorg.
Bijlage: Landelijke rapportage Barometer Groene OK