Op 4 april 2024 vond de derde invitational van Het Groene Gesprek plaats, georganiseerd door het Landelijk Netwerk de Groene OK. Tijdens deze bijeenkomst deelden negen zorgprofessionals hun duurzame ideeën en plannen in een inspirerende Pecha Kucha-presentatie. Nu, enkele maanden later, is het tijd om terug te kijken op de voortgang van hun initiatieven. Vandaag spreken we met Anneke Kwee over haar initiatief ‘Caring Doctors over de noodzakelijke eiwittransitie’ om te horen hoe het ermee staat.
Voor degenen die niet bij de Invitational konden zijn: kun je nog eens uitleggen waar jouw initiatief over gaat?
Anneke vertelt: “Het aantal welvaartsziekten zoals overgewicht, hart- en vaatziekten, type 2 diabetes en bepaalde vormen van kanker, stijgt exponentieel. Zo heeft bijvoorbeeld al de helft van alle volwassen Nederlanders op dit moment overgewicht. De druk op de zorg en de OK neemt hier navenant mee toe. Een van de grote oorzaken van deze toename is ons voedingspatroon met onder andere veel dierlijke eiwitten. Laat dat ongezonde voedingspatroon nu ook een belangrijke oorzaak zijn van de klimaatcrisis.
Caring Doctors maakt zich hard voor de voedseltransitie vanuit het One Health principe: een gezonde planeet kunnen we niet los zien van onze eigen gezondheid. Met een dieet met maximaal 20% eiwitten van dierlijke oorsprong, zoveel mogelijk onbewerkt en biologisch, blijven we binnen de planetaire grenzen én bevorderen we gezondheid. Caring Doctors is begin 2023 opgericht. Binnen een jaar hebben 2300 zorgprofessionals het manifest onderschreven, zitten we aan tafel bij diverse zorginstellingen en cateraars en is er een roadmap ontwikkeld om deze transities te begeleiden.”
Hoe is er in het land gereageerd op jouw initiatief?
“Er is veel belangstelling voor Caring Doctors,” aldus Anneke. “We geven veel voordrachten, waarmee we bewustwording creëren en we zitten aan tafel bij veel organisaties, initiatieven en instellingen. Recent werden we nummer drie in de ‘Duurzame 100’ van Dagblad Trouw, en in de categorie Gezondheid stonden we zelfs op de eerste plaats. Dit is een mooie erkenning dat we op de goede weg zijn.”
Hoe staat het nu met jouw initiatief? Zijn er nog nieuwe ontwikkelingen?
Anneke vertelt: “We zijn in gesprek met verschillende zorginstellingen, waarvan er een aantal op het punt staan om deze transitie in te zetten. We hopen daar snel meer over te kunnen delen.”
Wat is de grootste uitdaging om jouw initiatief landelijk breed te implementeren?
“Ons doel is dat zorginstellingen het goede voorbeeld geven door zowel voor patiënten als medewerkers over te stappen op het planetary health dieet, gebaseerd op de EAT-Lancet-richtlijnen,” legt Anneke uit. “Dit houdt in dat minimaal 80% van de voeding plantaardig is. Dit gaat een stap verder dan wat de Green Deal Duurzame Zorg en de Gezondheidsraad momenteel adviseren, met respectievelijk een verdeling van 50/50 en 60/40. Echter, om binnen de planetaire grenzen te blijven, is deze stap noodzakelijk. Wetenschappelijk bewijs toont overtuigend aan dat een dieet met 80% plantaardige en 20% dierlijke eiwitten niet alleen duurzamer is, maar ook gezonder.
Hoewel we veel enthousiasme zien bij zorginstellingen om de overstap naar 80/20 te maken, merken we dat er terughoudendheid ontstaat zodra er beslissingen moeten worden genomen. Voeding is een emotioneel onderwerp; mensen ervaren veranderingen hierin soms als een verlies van keuzevrijheid. Dit kan weerstand oproepen. De uitdaging is dan ook om deze weerstand om te buigen naar positiviteit en te focussen op de voordelen.”
Wat zijn de volgende stappen voor de toekomst van dit project?
Anneke legt uit: “De voedseltransitie kunnen we niet alleen doen,” aldus Anneke. “Caring Doctors maakt deel uit van de Caring Movement, samen met Caring Farmers en Caring Vets. We werken inmiddels ook samen met Caring Nurses, en recent hebben Caring Teachers en Caring Dieticians zich aangesloten. Samen streven we naar een natuurinclusieve landbouw, waar de dieren een dierwaardig bestaan hebben en pesticiden geen plaats hebben.
Het is een brede beweging waar wij onderdeel van zijn. Het is mooi om te zien dat gezondheid nu steeds prominenter naar voren komt als reden om te veranderen. Hierin kan de gezondheidszorg een belangrijke rol spelen. Sterker nog, ik denk dat het zelfs onze plicht is. Welvaartsziekten nemen in rap tempo toe; we eten onszelf letterlijk ziek. Voeding als medicijn kan hierin een cruciale rol vervullen.
Het is dan ook essentieel dat de zorg snel en massaal in beweging komt. Voeding verdient veel meer aandacht, zowel als middel voor preventie als onderdeel van therapie. Dit is niet alleen belangrijk voor de gezondheid van mensen, maar ook voor de zorg zelf, om de druk te verminderen en toekomstbestendig te worden. Wij blijven ons inzetten om deze bewustwording te vergroten en zorginstellingen te ondersteunen bij de transitie. Een hoofdzakelijk plantaardig dieet is goed voor mens, dier én natuur. Het is een echte win-win-win.”
Hoe kunnen geïnteresseerden bijdragen of helpen?
“Alle zorgverleners kunnen zich aansluiten bij Caring Doctors en Caring Nurses door het manifest te ondertekenen. Meer informatie is te vinden op onze website: www.caringdoctors.org. Daarnaast kunnen zorgverleners het planetary health dieet in hun eigen ziekenhuis promoten en op de kaart zetten. Voor ondersteuning of advies nodigen we je van harte uit om contact op te nemen met Caring Doctors. Wij schuiven graag aan tafel om samen de transitie in gang te zetten.
Verder organiseren we evenementen zoals Caring Dinners en het Caring Congres, en bieden we onderwijs aan. Mocht je hieraan willen bijdragen, laat het ons weten! Alle contactgegevens zijn te vinden op onze website.”
