Waarom worden zoveel medische hulpmiddelen steriel aangeboden, maar vervolgens niet steriel gebruikt, zoals laryngoscoopbladen, larynxmaskers, tubes, en maagsondes? Sandra Lako, anesthesioloog in het Radboudumc, vroeg zich af: “wat is de impact van steriliseren?”
Vijf geneeskunde studenten zochten het uit. Zij hebben zich gericht op sterilisatie met behulp van ethyleenoxide (EO, een gas), omdat dit voor wegwerphulpmiddelen een veelvoorkomende vorm van steriliseren is. Het is effectief, steriliseert zonder het materiaal te beschadigen en komt op moeilijk bereikbare plekken tijdens de sterilisatie.
Kosten en milieu-impact van ethyleenoxide sterilisatie
Omdat er weinig recente literatuur is over de kosten van sterilisatie met EO, is er met oude cijfers gerekend. De omvang van de sterilisatie met ethyleenoxide zorgt voor een gigantische CO2-uitstoot en het middel blijkt carcinogeen te zijn.
Om de impact te illustreren, zijn de kosten van sterilisatie en de CO2-footprint onderzocht, met één supraglotisch luchtwegdevice als uitgangspunt.
Kosten
Sterilisatie met ethyleenoxide kostte in 1998, na omrekening, 0,27 €/L product [1]. Het supraglotische device met verpakking had een volume van ongeveer 0,88 L. De leverancier produceert wereldwijd circa 10 miljoen van dergelijke devices per jaar.
Dit betekent 8,8 miljoen liter, vermenigvuldigd met 0,27 €, wat neerkomt op 2,4 miljoen euro aan sterilisatiekosten voor één device dat niet steriel hoeft te zijn.
CO2-uitstoot
Volgens een eerdergenoemd artikel [1] is er ongeveer 3 kg ethyleenoxide nodig per 216 liter gesteriliseerd product. Bij de productie van 1 ton ethyleenoxide komt ongeveer 1,9 ton CO2 vrij [2]. Dit betekent dat er per 43 supraglottische devices (het onderzochte device) 1 kg CO2 vrijkomt, alleen al door de synthese van ethyleenoxide.
Voor één specifiek product werd wereldwijd zo’n 8,8 miljoen liter verkocht. Dit komt neer op meer dan 200 ton CO2 door de synthese van ethyleenoxide. Meer dan 200 ton CO2 werd geproduceerd om een device te steriliseren dat niet steriel hoeft te zijn! Dit is gelijk aan 800.000 km vliegen, dat is bijna 20 keer de aarde rond. Dit betreft slechts één type device uit een lange rij.
Daarnaast is ethyleenoxide een kankerverwekkende stof, die het risico op borst- en bloedkankers verhoogt. Mensen die bijvoorbeeld in de buurt van een medisch sterilisatiebedrijf in Michigan wonen, hebben een verhoogd risico op kanker van 1 op de 100 bij jaarlijkse gemiddelde blootstelling [3].
Conclusie
Steriliseren met ethyleenoxide gebeurt onnodig vaak, heeft een grote milieu-impact, is kostbaar en carcinogeen. Een schoon product is voldoende. Laten we in lijn met het advies rapport van de Gezondheidsraad “Verduurzaming van hulpmiddelen in de zorg | Zorg | Gezondheidsraad” ons proces veranderen. Het is tijd dat we stoppen met de productie van steriele hulpmiddelen die niet steriel gebruikt worden.
We hebben elkaar hier in nodig: leverancier, politiek en gebruiker.
Van Langen D, Kempers S, Siepel T, Eijsten F, Visschedijk L en Lako SJ.
[1] Adler S, Scherrer M, Daschner F.D. Costs of low-temperature plasma sterilization compared with other sterilization methods. Journal of Hospital Infection. 1998; 40 (3); 125-134[2] Lucky C, Wang T, Schreier M. Electrochemical Ethylene Oxide Synthesis from Ethanol. ACS Energy Letters. 2022;7(4):1316-21
[3] Olaguer EP, Robinson A, Kilmer S, Haywood J, Lehner D. Ethylene-oxide exposure attribution and emissions quantification based on ambient air measurements near a sterilization facility. Int J Environ Res Public Health [Internet]. 2019; 17 (1):42. Available from: http://dx.doi.org/10.3390/ijerph17010042
- Scan de QR-code voor het artikel in het Engels:
